Avrupa Konseyi ⇒ Sözleşmeler ⇒ Avrupa Konseyi Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi

11 Eylül 2001 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşen İkiz Kulelere yönelik saldırılarının etkisiyle, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 8 Kasım 2001 tarihli 109. Oturumunda Uluslararası Çok Yönlü Terörle Mücadele Grubu'nun (GMT) kurulmasını kararlaştırmıştır. 2003 yılında görevinin bitmesi dolayısıyla GMT, yerini ikinci bir hükümetlerarası uzmanlar komitesi olan Terörizm Uzmanları Komitesi'ne (CODEXTER) bırakmıştır.

Yılda iki kez toplanan CODEXTER’in amacı, terörizmle mücadeleye yönelik Avrupa Konseyi Sözleşmelerinin uygulanmasının kolaylaştırılması ve terörizmle mücadele alanında uluslararası hukuktaki boşlukların tespit edilmesidir. Bu amaçla hareket eden CODEXTER, uluslararası hukukta terörizmin övülmesi ve/veya terörizme teşvik hususlarında boşluklar bulunduğunu tespit etmiş ve bu hususta hukuki girişimleri güçlendirirken, bir yandan da insan haklarına saygıyı temel alacak yeni bir Avrupa Konseyi Taslak Sözleşmesi’nin hazırlaması için çalışmalarda bulunmuştur. CODEXTER’in bu çalışmaları sonucunda, Avrupa Konseyi Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi (CETS No. 196) 16 Mayıs 2005 tarihinde imzaya açılmış ve 1 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Türkiye Sözleşmeyi 19 Ocak 2006 tarihinde imzalamıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 23 Mart 2011 tarihli ve 6135 sayılı Kanun’la Sözleşme’nin onaylanmasını uygun bulmuş ve bunun üzerine, Bakanlar Kurulu 28 Kasım 2011 tarihli ve 2011/2510 sayılı kararıyla Sözleşme’nin onaylanmasına karar vermiştir. Sözleşme’nin resmi Türkçe çevirisi 13 Ocak 2012 tarihli ve 28172 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve Sözleşme iç hukuk bakımından bu tarihte yürürlüğe girmiştir. Türkiye’nin uluslararası hukuk bakımından Sözleşmeye taraf olduğu tarih ise, 1 Temmuz 2012’dir.

Türkiye Sözleşmeyi onaylarken Sözleşme’nin 19., 26. ve 29. maddelerine ilişkin dört beyanda bulunmuştur.

Sözleşme’nin amacı, terörizmin ve onun insan haklarından yararlanılmasına ilişkin olumsuz etkilerinin ulusal ve uluslararası seviyede önlenmesi yönündeki çabaların artırılmasıdır. Bu amaçla Sözleşme'de terör suçlarına değinilmiş, bu suçlara iştirak edenlerin ve tüzel kişilerin sorumluluğu değerlendirilmiş ve terör mağdurlarının korunması hedeflenmiştir. Bu anlamda, Sözleşme esas olarak terörizme yönelik önleyici tedbirlere ve terör mağdurlarının korunmasına yer vermektedir.

Sözleşmede terör suçunun sınırlayıcı bir tanımına yer verilmemiş, bunun yerine Sözleşme’nin Ekinde sıralanan mevcut uluslararası anlaşmaların kapsamına giren ve bu anlaşmalarda tanımlanan suçlara atıf yapma yolu tercih edilmiştir. Bunun yanında, Sözleşme söz konusu uluslararası standartlara ek olarak üç yeni suça yer vermiştir. Bu suçlar; 5. maddede tanımlanan terör eylemini işlemeye alenen tahrik (public provocation to commit a terrorist offence),  6. maddede tanımlanan terörist saflara katma (recruitment for terrorism) ve 7. maddede tanımlanan terörizm için eğitim (training for terrorism) suçlarıdır. Sözleşme ayrıca, bu üç suça iştirak eden tüzel kişilerin sorumluluğunu düzenlemiştir. Yine Sözleşme'ye göre, Taraf Devletlerin ilgili suç tiplerini ihdas ederken insan hakları yükümlülüklerine, özellikle de ifade, örgütlenme ve inanç özgürlüğüne saygı gösterme yükümlülüğüne uygun davranmaları gerekmektedir.

Avrupa Konseyi Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi’nin metnine ve Türkiye'nin beyanlarına ulaşmak için tıklayınız.